Het ondernemersvertrouwen was aan het begin van het vierde kwartaal 2022 voor het eerst sinds begin 2021 negatief. Vooral in de horeca en delfstoffenwinning sloeg het sentiment om. Binnen 6 van de 11 bedrijfstakken bleef het ondernemersvertrouwen ondanks een daling wel positief. In alle bedrijfstakken voorzien ondernemers een verslechtering van het economisch klimaat. Binnen de sector industrie bleef het vetrouwen licht positief. Al is ook hier een sterke daling van het vertrouwen van ondernemers te zien.
.jpeg)
Binnen alle bedrijfstakken was het aantal ondernemers dat de winstgevendheid zag afnemen in de meerderheid, uitgezonderd de bouwnijverheid. Dit melden het CBS, KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw, MKB-Nederland en VNO-NCW op basis van de Conjunctuurenquête Nederland. De gegevens voor dit onderzoek zijn begin oktober verzameld.
Aan het begin van het vierde kwartaal 2022 kwam de stemmingsindicator uit op -0,9; dit is 9 punten lager dan een kwartaal eerder. Ook toen nam het ondernemersvertrouwen af, maar bleef voor het zesde kwartaal op rij positief. In het tweede kwartaal van 2020 zorgde de coronacrisis voor een ongekende daling van het ondernemersvertrouwen. Vanaf het tweede kwartaal van 2021 was de indicator weer positief, maar bleef fluctueren.
Afnemende winstgevendheid
Aan het begin van het vierde kwartaal 2022 zag – gecorrigeerd voor seizoeneffecten – per saldo 13 procent van de ondernemers de winstgevendheid van de afgelopen drie maanden afnemen. Een kwartaal eerder was dit 4 procent. Uitgezonderd de bouwnijverheid, verslechterde in alle bedrijfstakken het saldo ten opzichte van het derde kwartaal van 2022. In de delfstoffenwinning en de informatie en communicatie zagen ondernemers ondanks de verslechtering de winstgevendheid per saldo toenemen. Detailhandelaren en ondernemers in de landbouwsector oordeelden het meest negatief over de winstgevendheid. Ook in de horeca oordeelden ondernemers overwegend negatief, een kwartaal eerder waren ondernemers hier nog het positiefst van alle bedrijfstakken.
Pessimisme over economisch klimaat neemt verder toe
Aan het begin van het vierde kwartaal van 2022 voorzag per saldo 24 procent van de ondernemers een verslechtering van het economische klimaat voor de komende drie maanden. Binnen alle bedrijfstakken overheerste het pessimisme over het verwachte economische klimaat en dit pessimisme was, uitgezonderd in de informatie en communicatiesector, groter dan een kwartaal eerder. In de horeca voorzag per saldo 38 procent van de ondernemers een verslechtering, een kwartaal eerder was dit 4 procent. Ook in de cultuursector was sprake van een verslechtering, daar waren ondernemers een kwartaal eerder nog overwegend optimistisch. Ondernemers binnen de landbouw, bosbouw en visserij waren het negatiefst; 3 procent van de ondernemers verwachtte een verbetering en 45 procent een verslechtering.