VNO-NCW is positief over de plannen van de Europese Commissie om de industrie te verduurzamen en concurrerender te laten worden. ‘De Commissie schetst duidelijke tijdlijnen voor onder meer lagere energieprijzen, een markt voor duurzame producten, snellere vergunningverlening en een circulaire economie. Ook de NRK is positief voor de aandacht van de positie van de industrie in Europa. De Nederlandse en Europese rubber- en kunststofindustrie staan ook al lange tijd onder toenemende druk. Europa verliest haar concurrentiepositie in de wereld op industrieel vlak.
Het plan bevat de juiste onderdelen voor een sterkere concurrentiekracht en weerspiegelt de door VNO-NCW eerder gepubliceerde bouwstenen.’ Wel waarschuwt de organisatie dat de plannen verdere uitwerking vragen en geen vrijblijvend keuzemenu mogen worden. ‘Een snelle en gezamenlijke uitwerking door de Commissie en lidstaten is daarom cruciaal.’
Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW: “Geopolitieke ontwikkelingen maken een sterke industrie noodzakelijk. Nederland en de EU kunnen niet zonder eigen productie en energie. Maar de industrie staat onder grote druk, met name door de veel te hoge energieprijzen en onvoldoende vraag naar duurzame producten. Verduurzaming is de enige manier om onafhankelijker te worden van de rest van de wereld en concurrerend te blijven. Bedrijven zijn volop in transitie. Maar de investeringen in verduurzaming van de industrie komen niet van de grond, omdat de businesscases niet haalbaar zijn. De Clean Industrial Deal helpt de grootste obstakels weg te nemen en investeringen los te krijgen. Omdat veel uitdagingen grensoverschrijdend zijn, is het goed dat dit op Europees niveau gebeurt. Tegelijkertijd worden Nederlandse bedrijven door specifiek Nederlands beleid op achterstand gezet, waardoor aanvullende nationale maatregelen noodzakelijk blijven.”
Energieprijzen en energie-infrastructuur
De energieprijzen in Europa liggen structureel hoger dan in de VS. Elektriciteit is hier twee- tot driemaal duurder en gas zelfs vier tot vijf keer. Om energieprijzen en verduurzamingsprojecten betaalbaarder te maken, presenteert de Europese Commissie een ‘actieplan voor betaalbare energie’ en kondigt het nieuwe financieringsprogramma’s aan. Zoals onder meer een ‘Industrial Decarbonisation Bank’ met een budget van €100 miljard om de onrendabele top van investeringen in CO2-reductie te financieren en daarnaast een Europese garantieregeling voor langetermijn-energiecontracten. Daarnaast bereidt de Europese Commissie een ‘Grid Package’ voor om de Europese energie-infrastructuur te integreren en vergunningsprocedures te versnellen.
Ook de NRK maakt zich al langer zorgen over de concurrentiepositie van de rubber- en kunststofindustrie in Nederland en Europa. Niet alleen liggen de prijzen voor energie in Nederland nóg hoger dan het Europese gemiddelde, ook mogelijke nationale wetgeving, zoals de Nationale Circulaire Plastic Norm (NCPN) en Circulaire Plastic Heffing (CPH), bedreigen de positie van Nederlandse bedrijven binnen Europa én wereldwijd.
Marktvraag naar duurzame producten
Een investering in een duurzame installatie voor bijvoorbeeld bio-plastics of staal komt er niet als er geen zicht is op voldoende afnemers voor die schone producten. Om de marktvraag naar duurzame producten te stimuleren wil de Commissie daarom EU-aanbestedingsrichtlijnen en productregelgeving aanpassen. Zo kan bijvoorbeeld worden vastgelegd dat bepaalde producten een minimumpercentage groen staal of groene plastics moeten bevatten en binnen Europa geproduceerd moeten worden. Eerder deed een brede coalitie van bedrijven en brancheorganisaties een gezamenlijke oproep aan de EU om de marktvraag naar duurzame producten te stimuleren. De NRK ondersteunde de oproep.
Andere onderdelen Clean Industrial Deal
Andere belangrijke bouwstenen van het nieuwe pakket zijn het stimuleren van de circulaire economie, het ontwikkelen van benodigde vaardigheden, een effectief handelsbeleid en een sterke investeringsagenda. Als onderdeel van de volgende Europese begroting wil de Commissie bijvoorbeeld een Competitiveness Fund oprichten. Daarnaast moet het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) – dat Europese bedrijven beschermt tegen oneerlijke concurrentie van meer vervuilende producten uit andere delen van de wereld – effectiever en efficiënter worden.